بررسی و تحلیل دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در عمان

در ۲۱ اردیبهشت ماه، دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، عمان برگزار خواهد شد. این مذاکرات که محور اصلی آن تعیین چارچوب کلی توافقات بدون حضور تیم‌های فنی است، می‌تواند به‌عنوان یکی از گام‌های مهم در روابط پیچیده تهران و واشنگتن تلقی شود. اما بررسی این دور از مذاکرات نشان می‌دهد که اختلاف‌نظرهای جدی میان طرفین همچنان پابرجاست.

جزئیات اصلی مذاکرات

۱. تمرکز بر چارچوب کلی بدون تیم‌های فنی

این مذاکرات برخلاف جلسات پیشین که شامل حضور کارشناسان فنی بود، با تمرکز بر تعیین کلیات توافق و بدون ورود به جزئیات انجام می‌شود. این موضوع حساسیت‌های سیاسی بر مرحله جاری مذاکرات را نشان می‌دهد، چرا که توافق بر سر یک چارچوب کلی معمولاً سوژه بحث‌های پیچیده و طولانی‌مدت است.

۲. مواضع آمریکا

طبق گزارش‌ها، آمریکا در این مذاکرات:

• خواستار توقف غنی‌سازی اورانیوم در ترازهای بالا و همچنین برچیده‌شدن تأسیسات هسته‌ای ایران شده است.
• با صراحت هشدار داده که اگر این مذاکرات به نتیجه مطلوب نرسد، گزینه‌های دیگری را دنبال خواهد کرد.

این هشدار، بیانگر نگاه سختگیرانه‌تر آمریکا و فشارهای مستمر بر ایران برای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای است.

۳. مواضع ایران

در مقابل:

• ایران مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده و تأکید کرده این گفتگوها وارد مرحله بررسی جزئیات شده است.
• موضع ایران نشان می‌دهد که احتمالاً آماده برخی گفتگوهای سازشگرانه است، اما همچنان بر حقوق مشروع خود طبق مقررات بین‌المللی تأکید دارد.

تحلیل وضعیت کنونی مذاکرات

سه سناریو ممکن:

1. سناریوی اول: توافق جامع یا چارچوب کلی

   اگر این دور مذاکرات بتواند زمینه توافق بر سر یک چارچوب کلی را فراهم کند، احتمالاً مذاکرات وارد مرحله تغییرات فنی و تنظیم جزئیات خواهد شد. این سناریو مستلزم انعطاف از دو طرف و کاهش درخواست‌های حداکثری از سوی آمریکا و ایران است.

2. سناریوی دوم: مذاکرات طولانی‌مدت و بدون نتیجه فوری

   در این سناریو، اختلافات اساسی مانند محدوده غنی‌سازی اورانیوم یا رفع تحریم‌ها می‌تواند مانع از دستیابی به توافق سریع شود. مذاکرات ممکن است برای ماه‌ها به تعویق افتد و منجر به پیچیدگی‌های بیشتری در روابط دو کشور شود.

3. سناریوی سوم: شکست مذاکرات و افزایش تنش‌ها

   اگر طرفین نتوانند بر سر چارچوب کلی به توافق برسند، تهدید آمریکا مبنی بر دنبال‌کردن “مسیر دیگر” می‌تواند به معنای اعمال تحریم‌های گسترده‌تر، افزایش فشار اقتصادی یا حتی گزینه‌های نظامی باشد. این سناریو، محتمل‌ترین حالت در صورت ناتوانی در مصالحه است.

چالش‌های اصلی

برخی از چالش‌های کلیدی در مذاکرات به شرح زیر است:

• اختلاف درباره محدوده غنی‌سازی: ایران بارها تأکید کرده است که فعالیت‌های هسته‌ای آن صلح‌آمیز است، اما درخواست آمریکا برای توقف کامل غنی‌سازی و برچیدن تأسیسات، تقابل جدی ایجاد کرده است.
• رفع تحریم‌ها: یکی از خواسته‌های اصلی ایران این است که تمامی تحریم‌های اقتصادی لغو شود. در مقابل، آمریکا رفع بخشی از این تحریم‌ها را منوط به توافق جامع کرده است.
• اعتمادسازی: با سابقه شکست مذاکرات پیشین، بازسازی اعتماد میان طرفین یکی از سخت‌ترین چالش‌های این گفتگوهاست.

اهمیت نقش عمان در مذاکرات

عمان به‌عنوان میانجی کلیدی بین ایران و آمریکا نقش مهمی در تسهیل این مذاکرات ایفا کرده است. این کشور که روابط نزدیکی با هر دو طرف دارد، در گذشته نیز زمینه‌ساز برخی توافقات مهم بوده است، از جمله مذاکرات اولیه برای توافق هسته‌ای بازگردانده‌شده در سال ۲۰۱۳.

انتخاب مسقط به‌عنوان محل گفتگوها، بیانگر تلاش برای حفظ دیپلماسی محرمانه و کاهش تنش‌های مستقیم میان ایران و آمریکا است.

پیامدهای احتمالی مذاکرات

۱. پیامدهای مثبت توافق احتمالی

• کاهش تنش‌های منطقه‌ای: توافق می‌تواند به کاهش بحران‌های منطقه‌ای و تنش‌های میان ایران و برخی کشورهای همسایه کمک کند.
• احیای برجام: بازگشت به مسیر توافق هسته‌ای می‌تواند اقتصاد ایران را از محدودیت‌های تحریمی آزاد کند.
• تقویت دیپلماسی: مذاکرات موفق می‌تواند بهبود روابط ایران با جامعه بین‌المللی را تسهیل کند.

۲. پیامدهای شکست مذاکرات

• افزایش فشار اقتصادی: شکست مذاکرات می‌تواند منجر به تحریم‌های شدیدتر از سوی آمریکا و متحدانش شود.
• تقویت مواضع سخت‌گیرانه: جناح‌های تندرو در هر دو کشور احتمالاً به تقویت سیاست‌های سخت‌گیرانه علیه طرف مقابل خواهند پرداخت.
• افزایش تنش‌های نظامی: احتمال درگیری‌های نظامی مستقیم یا نیابتی در منطقه افزایش می‌یابد.

نتیجه‌گیری

دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط گامی مهم در مسیر حل اختلافات هسته‌ای و کاهش تنش‌ها میان دو کشور محسوب می‌شود. هرچند ایران مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده و طرف آمریکایی نیز امید به نتیجه‌بخش بودن گفتگوها را حفظ کرده است، اما اختلاف‌نظرهای جدی همچون درخواست برای توقف کامل غنی‌سازی و رفع تحریم‌ها می‌تواند مانعی بر سر راه موفقیت فوری این مذاکرات باشد.

نتیجه مذاکرات مسقط به احتمال زیاد سرنوشت آینده روابط تهران و واشنگتن را تعیین خواهد کرد، و پیامدهای آن برای منطقه و جامعه بین‌المللی بسیار مهم خواهد بود.

آرسون سبد پیشنهادی اختصاصی شما را، با درنظرگرفتن تاثیر احتمالی اخبار پیرامون این موضوع در بازارهای مالی که می‌تواند در آینده از صفحه‌ی اخبار و فرصت‌ها دنبال کنید، ایجاد خواهد کرد.