پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، صحنه بورس ایران دگرگون شد. برای نخستینبار پس مدت ها سرمایه حقیقی و حقوقی دوباره وارد بازار سهام شد.
تحولات اخیر پس از جنگ نشان میدهد حدود ۶۰ همت سرمایه جدید وارد بورس شده است؛ که از این میزان، نزدیک به ۴۰ همت از مسیر سیستم بانکی تأمین شده و عملاً بخش مهمی از سهام به ترازنامهی بانکها منتقل گردیده است. این ورود نقدینگی از طرف بانکها نشانهای مهم از تغییر رفتار سرمایهگذاری است. فروشندگان نیز برخلاف دورههای پیش، از بازار سرمایه خارج نشده و تنها به صندوقهای درآمد ثابت یا طلا نقل مکان کردهاند.
عامل کلیدی این جهش سرمایه، نقش دو نهاد تازهقدرتمند یعنی صندوق توسعه و صندوق تثبیت است. این دو بازیگر بزرگ با تزریق مستقیم نقدینگی، توانستهاند مسیر بازار را از هیجانهای لحظهای خارج کنند و به سوی ثبات نسبی هدایت نمایند. اکنون قدرت مانور آنها به حدی است که عملاً جهتگیری بازار سهام در تیررس سیاستهای این دو صندوق قرار گرفته، نه در کنترل بازیگران سنتی یا حقوقیهای بزرگ شناختهشده.
وظیفه اصلی این دو صندوق حفظ نقدشوندگی و پیشگیری از نوسانات شدید است. بررسی رفتار بورس از هفته سوم مهر نشان میدهد ارزش معاملات بالا رفته اما دامنه هیجان مثبت و منفی محدود مانده است؛ یعنی معاملهگران سود میبرند، ولی بدون صفهای طولانی خرید یا ریزشهای ناگهانی. بازار حالا در مدار عقلانیت حرکت میکند، نه در فاز هیجانی.
در نتیجه، مختصات جدید بورس ایران بهطور خلاصه چنین تعریف میشود:
1) برای نخستینبار طی پنج سال گذشته، جریان سرمایه جدید و بلندمدت وارد بورس شده است
2) صندوقهای توسعه و تثبیت در مرکز تصمیمسازی و جهتدهی بازار قرار گرفتهاند
3) با پرتفوی گسترده صندوقها در اغلب سهمها، تشکیل صفهای خرید ممتد دشوار شده و نقدشوندگی بالا مانده است
4) فضای پاییزی بورس مثبت، آرام و فعال پیش میرود و احتمال شکلگیری فاز صعودی پیوسته بالا است
این تغییرات نشان میدهد بورس ایران وارد دورهای نو از تعادل هوشمند شده؛ جایی که دیگر ثبات از جنس رکود نیست، بلکه ترکیبی از گردش نقدینگی، مدیریت هدفمند و حمایت ساختاری است. آنچه امروز در تابلوی معاملات دیده میشود، نه حاصل یک موج خبری، بلکه تصویر تازهای از رفتار نهادی در بازار سرمایه است؛ تصویری که میتواند نقطه آغاز فصل جدید برای اعتماد عمومی و بازگشت سرمایه به بورس ایران باشد.