با فعالشدن مکانیسم ماشه در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تحریمهای بینالمللی علیه ایران طی یک مسیر حقوقی کوتاه و بدون نیاز به رأیگیری جدید بازگشتند. این اقدام، نقطه عطفی در فشار چندلایه آمریکا و اروپا بر تهران محسوب میشود.
۱. دورزدن وتو و اجماعسازی دشوار
بازگرداندن تحریمها از مسیر متعارف شورای امنیت، به ۹ رأی مثبت و عدم وتوی روسیه و چین نیاز دارد؛ شرایطی که عملاً غیرممکن بود. مکانیسم ماشه این مشکل را حل میکند: با شکایت و طی فرآیند ۳۰ روزه، تحریمها خودکار بازمیگردند و هیچ کشوری قادر به وتو نیست.
2. تبدیل تحریمهای یکجانبه به اجبار جهانی
پیش از این، تحریمهای آمریکا و اروپا ماهیت یکجانبه داشت و برای بسیاری از کشورها الزامآور نبود. اکنون با بازگشت تحریمهای شورای امنیت، تمامی ۱۹۳ عضو سازمان ملل قانوناً موظف به اجرای آنها هستند، حتی کشورهایی که با تحریمهای غرب همراه نبودند.
3. الگوی ۲۰۱۰ دوباره اجرا میشود
تجربه سال ۲۰۱۰ و قطعنامه ۱۹۲۹ نشان داد فشار واقعی زمانی شکل میگیرد که اجماع جهانی علیه ایران ایجاد شود. فعالسازی مکانیسم ماشه همان مدل فشار را، این بار با سازوکار سریعتر، بازسازی کرده است.
4. تنها مسیر قانونی و قابل اجرا در دست غرب
با بنبست صدور قطعنامههای جدید، این مکانیسم تنها ابزار حقوقی باقیمانده برای غرب بود. مسیر آن بهگونهای طراحی شده که بدون نیاز به اجماع شورای امنیت، تحریمهای کامل بینالمللی را احیا کند.
5. حذف گزینههای جایگزین
در غیاب مکانیسم ماشه، آمریکا و اروپا ناچار بودند به تحریمهای یکجانبه اکتفا کنند که گرچه اثرگذارند، اما فاقد اجبار جهانیاند. فعالسازی این ابزار عملاً بزرگترین اهرم فشار حقوقی و اقتصادی سازمان ملل را علیه ایران فعال کرده است.