چگونه از بورس کالا خودرو بخریم؟

سرانجام پس از مدت‌ها بحث و گفت‌وگو میان تولیدکنندگان و وزارت‌های مرتبط، تصمیم بر فروش و خرید خودرو از بورس‌ کالا در تابستان 1401 قطعی شد!

طی این فرایند، خودروهای محبوب در بورس کالا عرضه می‌شوند و مشتریان می‌توانند آنها را با قیمت کمتری نسبت به قیمت بازار خریداری کنند. همچنین اخبار از ورود خودروهایی همچون 206 با رنگ‌های جذاب و دیگر خودروهای باکیفیت به بورس کالا حکایت دارند که متقاضیان را به خرید تشویق می‌کنند.

اما با توجه به حجم تقاضا و محدودیت خودروهای عرضه شده، چگونه می‌توانیم شانس خرید از بورس کالا را امتحان کنیم؟ خرید از بورس کالا دارای چه شرایطی است و چه مراحلی را بایستی طی کنیم؟

آخرین خودروهای عرضه شده در بورس کالا

با توجه به بازار هیجان‌انگیز خودرو در بورس کالا و استقبال بی‌نظیر متقاضیان، در هر دوره خودروهایی به لیست خودروهای عرضه شده اضافه می‌شود. از آخرین خودروهای عرضه شده در بورس کالا، می‌توان از خودروهای زیر نام برد.

تاریخ عرضه	نام کالا	عرضه کننده	قیمت پایه به ریال	درصد پیش پرداخت سفارش خرید
1401/11/25	فیدلیتی 5 نفره سفید	بهمن موتور	7,590,000,000	100
1401/11/25	فیدلیتی 5 نفره مشکی	بهمن موتور	7,590,000,000	100
1401/11/25	فیدلیتی 7 نفره سفید	بهمن موتور	7,720,000,000	100
1401/11/25	فیدلیتی 7 نفره مشکی	بهمن موتور	7,720,000,000	100
1401/11/25	ریسپکت مشکی	بهمن موتور	6,430,000,000	100
1401/11/25	ریسپکت سفید	بهمن موتور	6,430,000,000	100
1401/11/26	کارا تک کابین	بهمن موتور	2,913,000,000	50
1401/11/26	کارا دو کابین	بهمن موتور	3,015,000,000	50
1401/11/25	تارا دستی سفید	ایران خودرو	2,565,000,000	100

شرایط کلی خرید از بورس کالا

خرید از بورس کالا همچون خرید از بازار ارز و سهام، شرایط و ضوابطی دارد و در صورت رعایت نکردن آنها، نمی‌توانید نسبت به خرید خودرو از بورس اقدام کنید. به همین دلیل، برخی از افراد با آن‌که موفق به ثبت نام می‌شوند، اما در پایان فرایند خرید و در هنگام بررسی شرایط خریدار، از صف خرید حذف خواهند شد.

پس اگر می‌خواهید خریدی موفق داشته باشید، قبل از انجام هر کاری، بهتر است شرایط و قوانین مربوطه را در نظر بگیرید. در ادامه به مهم‌ترین شرایط خرید خودرو از بورس کالا اشاره شده است.

در ادامه به مهم‌ترین شرایط خرید خودرو از بورس کالا اشاره شده است.

1. در هر دوره عرضه، هر کد ملی تنها مجاز به ثبت نام یک خودرو خواهد بود.
2. حداقل سن خریدار جهت ثبت نام در بورس کالا، 18 سال است.
3. افرادی که در 48 ماه گذشته، موفق به خرید خودرو از شرکت‌های خودروساز شده‌اند، نمی‌توانند از طریق بورس کالا خودرو خریداری کنند.
4. متقاضیان در صورت خرید خودرو در عرضه‌های قبلی، مجاز به خرید از بورس کالا در عرضه جدید نخواهند بود.
5. دارا بودن گواهینامه رانندگی (حداقل پایه سه) الزامی است.
6. اشخاص حقوقی مجاز به خرید و ثبت سفارش برای خودروهای سواری نیستند.
7. داشتن کد بورسی بازار فیزیکی بورس کالا برای متقاضی الزامی است.
8. داشتن حساب وکالتی برای خرید از بورس کالا ضروری است.
9. قبل از انجام معامله مبلغ پیش پرداخت بایستی در حساب متقاضی شارژ شده باشد.
10. در صورت برنده شدن، متقاضی باید در زمان تعیین شده مبلغ تمام شده خودرو را به حساب وکالتی خود در بورس کالا واریز کند.

در ادامه به رایج‌ترین سوالات درباره شرایط خرید خودرو از بورس کالا پرداخته شده است.

آیا برای خرید از بورس کالا به گواهینامه نیاز داریم؟

شرط داشتن گواهینامه حداقل پایه سه برای متقاضیان عادی خرید از بورس کالا، الزامی است. اما پیرو طرح‌های حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، برای مادرشرایطی همچون داشتن پلاک فعال، حداقل سن 18  سال، داشتن گواهینامه رانندگی و عدم خرید خودرو در 48 ماه گذشته از شرکت‌های خودروسازی لحاظ نخواهد شد.

با داشتن پلاک فعال، می‌توانیم در بورس کالا ثبت نام کنیم؟

با داشتن پلاک فعال نیز برخلاف دوره‌های قرعه‌کشی ایران خودرو و سایپا، می‌توان نسبت به خرید خودرو در بورس کالا اقدام نمود. تنها افرادی که از سال 1398 به بعد (48 ماه گذشته) موفق به خرید خودرو از شرکت‌های خودروسازی شده‌اند و پلاک آنها از این تاریخ به بعد ثبت شده است، نمی‌توانند از بورس کالا خودرو خریداری کنند.

در صورت انصراف خرید از بورس کالا، جریمه می‌شویم؟

در صورتی که متقاضی به هر دلیلی قصد انصراف از خرید از بورس کالا را داشته باشد، بایستی 5 درصد از ارزش کل معامله را به عنوان هزینه فسخ و 0.5 درصد به عنوان هزینه کارمزد دو سر معامله (در مجموع 5.5 درصد از ارزش کل معامله) را پرداخت نماید.

چه مدت برای پرداخت هزینه نهایی خودرو در بورس کالا زمان داریم؟

منتخبان خودرو بورس کالا، تنها 3 روز کاری مهلت دارند تا مابقی مبلغ (مبلغ نهایی خودرو منهای پیش پرداخت) را به حساب وکالتی خود در بورس کالا واریز کنند. در نظر داشته باشید که از روز سوم به بعد، به ازای هر روز تأخیر، میزان 0.25 درصد از ارزش کل معامله به عنوان جریمه از حساب شما کسر خواهد شد.

همچنین پس از پایان روز ششم (آخرین مهلت پرداخت مبلغ باقی‌مانده)، چنانچه منتخبان نسبت به واریز کل وجه اقدام نکرده باشند، معامله آنها فسخ شده و میزان 5.5 درصد از ارزش کل معامله به عنوان هزینه فسخ، از حساب آنها کسر خواهد گردید.

فرایند خرید خودرو از بورس کالا

در صورتی که برای خرید از بورس کالا، واجد شرایط هستید؛ می‌توانید نسبت به ثبت نام در دوره‌های فروش خودرو از طریق بورس کالا اقدام کنید. در ادامه، این مسیر به صورت گام به گام برای شما شرح داده شده است تا ثبت سفارشی مطمئن داشته باشید.

گام اول: احراز هویت و ثبت نام در سامانه سجام

اولین گام برای خرید خودرو از بورس کالا، ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام است. شما می‌توانید با مراجعه به این سامانه به آدرس اینترنتی www.sejam.ir، با طی کردن مراحل زیر ثبت نام خود را تکمیل کنید.

در صورتی که قبلاً عملیات احراز هویت آنلاین خود را در سامانه سجام انجام داده‌اید؛ می توانید گام دوم (دریافت کد بورسی از کارگزاری) را انجام دهید.

مراحل ثبت نام و احراز هویت آنلاین در سامانه سجام برای خرید از بورس کالا را به صورت جامع در راهنمای ثبت نام سجام بخوانید.

گام دوم: دریافت کد بورسی از کارگزاری

برای خرید از بورس کالا، حتماً بایستی کد بورسی را دریافت کنید. چرا که در اختیار داشتن این کد شرط لازم برای شرکت در فرایند خرید خودرو به شمار می‌آید. شما می‌توانید به دو صورت حضوری و غیرحضوری کد بورسی خود را از کاگزاری‌های مفید دریافت کنید.

دریافت کد بورسی به صورت آنلاین

آسان‌ترین راه برای دریافت کد بورسی، شیوه آنلاین (غیرحضوری) است که با طی کردن مراحل زیر، می‌توانید نسبت به دریافت آن از سامانه‌های کارگزاری مربوطه اقدام کنید.

1. تکمیل احراز هویت در سامانه سجام
2. مراجعه به سامانه کارگزاری‌های آنلاین به نشانی اینترنتی ebgo.ir
3. انتخاب یک کارگزاری به دلخواه
4. انتخاب گزینه “اخذ کد آنلاین بورس کالا”
5. وارد کردن کد ملی مشتری، شماره موبایل و کد امنیتی
6. وارد کردن کد تأیید ارسال شده به شماره همراه مشتری
7. کامل کردن اطلاعات مشتری
8. آپلود تصاویر اسناد و مدارک مورد نیاز
9. صدور و دریافت کد بورسی برای مشتری جهت خرید از بورس کالا

دریافت کد بورسی به صورت حضوری

شما می‌توانید با مراجعه حضوری به دفترهای کارگزاری بورس، نسبت به دریافت کد بورسی خود اقدام کنید. مراحل این شیوه به شرح زیر است:

1. ثبت، تکمیل و ارسال اطلاعات مشتری به بورس کالا
2. ارسال فایل تأیید اطلاعات برای مشتری
3. امضا و ثبت اثر انگشت مشتری و ارائه مدارک به دفتر کارگزاری
4. تأیید و تکمیل سایر اطلاعات توسط کارگزاری و ارسال مجدد آن به بورس کالا
5. تأیید نهایی بورس کالا
6. صدور و دریافت کد بورسی مشتری

گام سوم: اعلام شماره حساب وکالتی به کارگزاری

برای خرید از بورس کالا، بایستی حساب وکالتی داشته باشید. 

با در اختیار داشتن حساب وکالتی می‌توانید مبلغ پیش پرداخت تعیین شده در بورس را واریز کنید. طی زمان عرضه، این مبلغ بلوکه شده و در صورت انتخاب شدن شما، از این حساب به حساب بورس کالا انتقال خواهد یافت.

در صورتی که حساب وکالتی در اختیار دارید، کافی است اطلاعات آن را به کارگزاری مربوطه اعلام دهید. در غیر این صورت بایستی به فکر ایجاد حساب وکالتی تا پیش از شروع عرضه و ثبت سفارش در بورس کالا باشید. البته در آموزش طریقه افتتاح حساب وکالتی به صورت کامل درباره آن صحبت کردیم.

گام چهارم: واریز پیش پرداخت اعلام شده  

در بورس کالا، تنها افرادی شانس گزینش برای خرید خودرو را خواهند داشت که موفق شوند در روز عرضه و انجام معاملات، سفارش خود را ثبت کنند.

اما بایستی توجه داشته باشید که این افراد بایستی حتماً در مهلت زمان قانونی پیش از شروع معاملات، پیش‌پرداخت و قیمت پایه را به حساب وکالتی خود واریز کرده باشند.

میزان این مبلغ، طی اعلامیه‌ای چند روز پیش از عرضه خودرو در بورس اعلام می‌شود که ممکن است 10، 25، 30 و یا حتی 100 درصد قیمت پایه خودرو را شامل شود.

گام پنجم: ثبت سفارش خودرو

چنانچه مبلغ پیش‌پرداخت پیش از آغاز فرایند خرید از بورس کالا، به حساب شما به عنوان مشتری واریز شده باشد، شما می‌توانید در روز عرضه با مراجعه و ورود به سامانه آنلاین بورس کالا، نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنید. 

پس از ثبت سفارش خرید خودرو، این درخواست به بخش معاملات کالای کارگزاری ارسال شده و در صورت عرضه کافی، خودرو برای شما خریداری خواهد شد.

فرایند خرید خودرو از بورس کالا، همانند مزایده است ولی کمی متفاوت با حالتی که هر کسی که بیشترین قیمت را پیشنهاد دهد، برنده خواهد شد. 

در خرید خودرو اگر تعداد تقاضاها بیشتر از عرضه خودرو باشد و متقاضیان با قیمت‌های مختلف درخواست‌شان را ثبت کرده باشند ابتدا کشف قیمت انجام می‌گیرد و خودرو با این قیمت کشف شده به منتخبین عرضه خواهد شد.

مثلا اگر خودرویی با قیمت پایه 200 میلیون به تعداد 2000 دستگاه عرضه شود ولی 5000 نفر متقاضی داشته باشد، 2000 نفری که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده باشند خودرو تخصیص می یابد و میانگین وزنی قیمت ۲۰۰۰ نفر اول، به عنوان قیمت پایانی ثبت میشود. این قیمت به عنوان کشف قیمت مشخص خواهد شد.

اگر در زمان رقابت خرید خودرو در بورس کالا، تعداد تقاضای ثبت شده از ظرفیت عرضه شرکت خودروساز کمتر باشد، تمامی شرکت‌کنندگان به عنوان برنده نهایی معرفی خواهند شد و در صورتی که با قیمت پایه ثبت سفارش کرده باشند، خودرو با قیمت پایه تحویل آنها داده خواهد شد

در شرایطی که رقابتی در میان مشتریان بورس کالا نباشد و خودروها به فروش نرسند، خودروهای باقی‌مانده به سیستم معاملات مچینگ سازمان بورس وارد خواهند شد. این بدان معنا است که افراد می‌توانند پس از اتمام مهلت قانونی، نسبت به خرید خودروهای باقی‌مانده با قیمت پایه اقدام کنند.

البته باید به این نکته توجه کرد به نرخ های کشف شده در بورس کالا، مبلغ بیمه، پلاک خودرو و همچنین ۱۳ درصد قیمت پایانی به عنوان مالیات و ارزش افزوده اضافه میشود

گام ششم: تکمیل وجه خرید خودرو توسط منتخبین

در صورتی که در لیست منتخبین بورس کالا قرار داشتید، بایستی باقیمانده مبلغ نهایی را تا مهلت تعیین شده (نهایتاً تا 3 روز) پرداخت کنید.

در نظر داشته باشید در صورت عدم تکمیل وجه در روزهای قانونی یا پرداخت آن در روز چهارم با تأخیر، مشمول پرداخت جریمه خواهید شد. 

همچنین در صورتی که پس از شش روز ( سه روز تسویه قانونی و سه روز جریمه) موفق به تسویه نهایی نشوید، ضمن آن‌که باید جریمه بیشتری برای فسخ قرارداد پرداخت کنید، دیگر امکان تحویل گرفتن خودرو را نیز نخواهید داشت.  

اگر موفق به خرید از بورس کالا شدید، باید بدانید که خودروهای عرضه شده در بورس دارای قیمت پایه یا همان قیمت خام شرکت خودروسازی هستند؛ اما قیمت تمام شده آن برای مشتری، علاوه بر قیمت نهایی(قیمت پس از رقابت در بورس)، هزینه‌های دیگری را نیز در بر می‌گیرد که شامل موارد زیر هستند.

هزینه‌های جانبی خودرو

این هزینه‌ها مواردی همچون عوارض شماره‌‌گذاری خودرو، خدمات پستی، بیمه شخص ثالث و صدور کارت را شامل می‌شوند که برای هر خودرو متفاوت بوده و بر اساس تعرفه‌های دولتی محاسبه خواهند شد.

هزینه مالیات بر ارزش افزوده

هزینه مالیات بر ارزش افزوده، بر اساس قیمت نهایی فروش خودرو مشخص می‌شود. معمولاً این مالیات 9 الی 13 درصد ارزش کل خودرو را در بر می‌گیرد.

گام هفتم: تحویل گرفتن خودرو از نمایندگی‌های بورس کالا

در صورتی که جزو برندگان خرید خودرو از بورس کالا بودید و قیمت نهایی آن را پرداخت کردید، برای تحویل گرفتن خودروی خود، بایستی مراحل زیر را طی کنید:

1. تعیین نمایندگی جهت تحویل گرفتن خودرو در سامانه آنلاین بورس کالا
2. اطلاع دادن به کارگزاری
3. ارائه مستندات به شرکت خودروسازی فروشنده
4. ثبت نام کردن در شرکت فروشنده و تحویل گرفتن خودرو

تفاوت قیمت خرید خودرو در بورس کالا و بازار

آنچه که موجب محبوبیت خرید خودرو از بورس کالا شده است، وجود تفاوت فاحش در قیمت تمام شده آن با قیمت همان کالا در بازار است. 

به ویژه با توجه به بازار پرتنش امروز خودرو که با کوچکترین تغییر در قیمت دلار، نوسانات زیادی را تجربه می‌کند، خرید خودرو از بورس کالا می‌تواند شرایطی ایمن را برای متقاضیان فراهم آورد تا با قیمتی نزدیک به قیمت کارخانه و کمتر از قیمت بازار، خودروی دلخواه خود را خریداری کنند.

همچنین طبق آخرین بررسی‌های صورت گرفته، خرید برخی از خودروها از بورس کالا، سود چند صد میلیونی را برای افراد به ارمغان آورده و با حذف واسطه‌ها و دلالان، انتخابی مناسب برای مصرف‌کنندگان به شمار می‌رود.

امتیازات خرید خودرو در بورس کالا

علاوه بر قیمت تمام شده بورس که کمتر از قیمت کالا در بازار است، خرید از بورس کالا می‌تواند مزایایی همچون قانونمند بودن فرایند عرضه، خرید، تحویل و قیمت‌گذاری خودرو، آسودگی خیال مشتری از طی شدن تمامی مراحل قانونی و تنظیم قیمت خودرو در بازار آزاد را نیز به همراه داشته باشد.

بنابراین اگر قصد دارید یکی از خودروهای عرضه شده در بورس کالا را خریداری کنید، تمامی شرایط و قوانین آن را در نظر بگیرید و با طی کردن مراحل ذکر شده، شانس خود را برای قرار گرفتن در لیست منتخبین بورس افزایش دهید.  

همچنین در نظر داشته باشید که انجام اشتباه هر مرحله یا نقض قوانین، مانع از شرکت شما در زمان معامله خواهند شد. پس مراحل را با رعایت چارچوب قانونی طی کنید.